Αγιος Κοσμάς ο Αιτωλός...ο Πατροκοσμάς!

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε το 1714 στο Μεγάλο Δένδρο της Αιτωλίας. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Κώνστας. Στην ηλικία των 8 ετών στάλθηκε στην Σιγδίτσα της επαρχίας Παρνασσίδος όπου ήταν μαθητής του ιεροδιδάσκαλου Λύτσικα, αργότερα μετέβη στο Άγιον Όρος όπου σπούδασε στην Αθωνιάδα Σχολή. Μετά την αποφοίτησή του πήγε στην Μονή Φιλοθέου, όπου και χειροτονήθηκε μοναχός με το όνομα Κοσμάς. Όμως η μεγάλη του πίστη στο Θεό και η θέλησή του να κηρύττει το Ευαγγέλιο και το όνομα του Ιησού Χριστού τον έκαναν να δράσει για το όφελος της κοινωνίας.
Έτσι εγκατέλειψε την μονή και πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου συναντήθηκε με τον μεγάλο αδελφό του Χρύσανθο διδάσκαλο της πατριαρχικής σχολής. Με τις συστάσεις που του έκανε γνωρίστηκε με πολλούς αρχιερείς και με τον πατριάρχη Σεραφείμ και με την έγγραφη άδεια του Πατριαρχείου άρχισε το ευαγγελικό κήρυγμα το 1760. Μετά περιηγήθηκε στα νησιά του Αιγαίου, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Στερεά Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά κηρύττοντας τον Θείο Λόγο.
Τα κηρύγματα του Κοσμά δημιούργησαν μεγάλη εντύπωση διότι χρησιμοποιούσε την δημοτική γλώσσα.

Ο λαός κατά χιλιάδες παρακολουθούσε τα κηρύγματά του σε όλα τα μέρη όπου πήγαινε ενώ εκείνος δίδασκε με ασυνήθιστη ευγλωττία, κοινωνική αλληλεγγύη και θρησκευτική ευλάβεια. Ήταν ένθερμος υποστηρικτής της παιδείας και αυτό φαίνεται από το ότι ίδρυσε 200 δημοτικά σχολεία.
Όχι μόνο οι Χριστιανοί αλλά και οι Τούρκοι σέβονταν τον Κοσμά και άκουγαν με προσοχή τις συμβουλές του. Σε όποιο μέρος δίδασκε καρφωνόταν ένας ξύλινος σταυρός για να αποδεικνύει ότι πέρασε από εκεί. Κατά την αποστολική του περιοδεία ακολουθείτο από πολλούς ιερείς οι οποίοι μιμούμενοι αυτόν διασκορπίζονταν στα χωριά κηρύττοντας ή διαβάζοντας τους λόγους του.

Επειδή δε συνήθως έψεγε και κάκιζε τους άρχοντες των κοινοτήτων που επισκεπτόταν για τις αυθαιρεσίες τους είχε πολλούς εχθρούς. Στην Κεφαλονιά οι άρχοντες - ευγενείς ζήτησαν από τον Ενετό διοικητή την απέλασή του η οποία όμως ματαιώθηκε από την ενθουσιώδη υποστήριξη του λαού. Όταν αποφάσισε να μεταβεί στην Ζάκυνθο τον συνόδευσαν 10 πλοία κατάμεστα από Κεφαλλονίτες θαυμαστές του.

Επειδή όμως οι άρχοντες του απαγόρευσαν να αποβιβαστεί γιατί φοβόντουσαν τα λεγόμενά του, γύρισε ξανά στην Κεφαλλονιά και μετά από αρκετό καιρό πήγε στην Κέρκυρα όπου και του έγινε μεγάλη υποδοχή. Αναγκάστηκε από τον διοικητή του νησιού, να εγκαταλείψει το νησί και να περάσει στην Ήπειρο και την Αλβανία.
Οι Εβραίοι της Ηπείρου συκοφάντησαν τον Αιτωλό ως φιλοπόλεμο και τον κατηγόρησαν στην Τουρκική διοίκηση ως οργανωτή επαναστάσεως. Προσκλήθηκε τότε στο Βεράτιο της Αλβανίας για να απολογηθεί και καταγοήτευσε τόσο τον διοικητή ώστε αντί να καταδικαστεί του δόθηκε μικρός θρόνος όπου και ανέβηκε κηρύττοντας τον Λόγο του Θεού. Τότε οι Εβραίοι επινόησαν άλλο μέσο για να καταδικαστεί.

Προσέλαβαν μουσουλμάνο εισπράκτορα ο οποίος ανέφερε στον διοικητή ότι λιγόστευαν οι φόροι διότι ο κόσμος παρακολουθεί την διδασκαλία του Αιτωλού αντί να ασχολείται με την γεωργία. Ο διοικητής διέταξε να τον σταματήσουν αλλά ο εισπράκτορας παρερμήνευσε την διαταγή και ενέργησε κρυφά ώστε να θανατωθεί.
Οι Τούρκοι τον συνέλαβαν και με το πρόσχημα ότι θα τον οδηγήσουν στον Κούρτ Πασά, πλάι στην όχθη ενός ποταμού κοντά στο Κολικόντασι του φανέρωσαν ότι είχαν διαταγή να τον σκοτώσουν. Ο Άγιος με χαρά δέχθηκε την απόφαση και γονατιστός προσευχήθηκε στο Θεό ευχαριστώντας Τον γιατί θα αξιωνόταν να θυσιάσει για Εκείνον τη ζωή του.

Οι Τούρκοι κρέμασαν σε ένα δέντρο τον Ιερομάρτυρα και Ισαποστόλο Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό στις 24 Αυγούστου 1779, στα εξήντα πέντε του χρόνια! Κατόπιν, έδεσαν στο τίμιο λείψανό του μια βαριά πέτρα και το έριξαν στο ποτάμι για να μη βρεθεί ποτέ.
Εν τω μεταξύ έμαθαν οι Χριστιανοί το Μαρτύριο του Πατροκοσμά (Αγίου Κοσμά) και έσπευσαν να βρουν το Άγιο λείψανό του. Τρεις ημέρες είχαν περάσει άκαρπες, ώσπου ω του θαύματος! Ο εφημέριος της Εκκλησίας της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Κολικόντασι, ο παπα - Μάρκος, μπαίνει στο βαρκάκι του και κάνοντας με πίστη το σταυρό του, αξιώνεται να δει το Άγιο λείψανο του Πατροκοσμά να πλέει επάνω στο νερό του ποταμού και να στέκεται όρθιο, σαν να ήταν εν ζωή!!!
Αμέσως σπεύδει και αγκαλιάζει το τίμιο μαρτυρικό σώμα του Αγίου μας να το βάλει στη βάρκα του και καθώς το σήκωνε έτρεξε πολύ το αίμα από το ευλογημένο στόμα του, που τόσες και τόσες ψυχές αμέτρητες στήριξε, ανακούφισε και προφήτευσε με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος!

Να σπουδάζετε και σεις, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα, όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθατε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσης τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας. Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχης ελληνικόν σχολείον εις την χώραν σου, παρά να έχης βρύσες και ποτάμια, και ωσάν μάθης το παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται άνθρωπος

δια τούτο πρέπει να στερεώνετε σχολεία Ελληνικά, να φωτίζωνται οι άνθρωποι· διότι διαβάζοντας τα Ελληνικα τα ηύρα όπου λαμπρύνουν και φωτίζουν τον νουν του μαθητού ανθρώπου, καθώς φωτίζει ο ήλιος την γην, όταν είναι ξαστεριά και βλέπουν τα μάτια μακρυά, έτσι βλέπει και ο νούς τα μέλλοντα · απεικάζουν όλα τα καλά και τα κακά,φυλάγονται από κάθε λογής κακόν και αμαρτίαν · διατί το σχολείον ανοίγει την εκκλησίαν, μανθάνομεν τι είναι Θεός, τι είναι η Αγία Τριάς, τι είναι άγγελος, τί είναι η αρετή, τι είναι οι δαίμονες, τι είναι η κόλασις. Τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομε