Μόνο από την εποχή της περεστρόικα έγινε γνωστή η ηρωική διαμαρτυρία των «επτά γενναίων», οι οποίοι βγήκαν στην Κόκκινη πλατεία με ένα πλακάτ που έγραφε «Για τη δική σας και τη δική μας ελευθερία». Στη συνέχεια ο πρόεδρος Βάτσλα Χάβελ δέχτηκε στην πόλη της Πράγας μία από εκείνους που συμμετείχαν στη διαδήλωση, την γνωστή ακτιβίστρια υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Λαρίσα Μπογκοράζ, η οποία για τη συμμετοχή της στη διαμαρτυρία καταδικάστηκε σε 4 χρόνια εξορία στη μακρινή επαρχία του Ιρκούτσκ.
Στη δεκαετία του ’80 συναντήθηκα με τη Λαρίσα. Ήταν μια ευάλωτη, φιλάσθενη γυναίκα με τεράστια μελαγχολικά μάτια και ισχυρό χαρακτήρα. Μου διηγήθηκε τα εξής:
Στην πραγματικότητα οι άνθρωποι που διαμαρτυρήθηκαν εναντίον της εισβολής των στρατευμάτων ήταν πολύ περισσότεροι από τους επτά. Στον κύκλο μου, δεν ήξερα κανένα που να μην συμπαραστεκόταν στις μεταρρυθμίσεις στην Τσεχοσλοβακία, που να μην συνέδεε με αυτές τις ελπίδες για αλλαγές, που δε δυσανασχέτησε με την καταστολή της «Άνοιξης της Πράγας». Μετά την 21η Αυγούστου στο ραδιόφωνο μέσα από παράσιτα και παρεμβολές, άκουσα μια τραγική γυναικεία φωνή από την Πράγα: «Ρώσοι αδέλφια μας φύγετε. Δεν σας καλέσαμε». Την παραμονή είχα παρατηρήσει πως από τη λεωφόρο Λένιν, που ήταν γεμάτη με τις εντεταλμένες μάζες για να τον υποδεχτούν, μετέφεραν τον «αφιχθέντα» στη Μόσχα (ουσιαστικά μεταφερθέντα βιαίως) πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας Λιούντβιχ Σβομπόντα. Πίσω από το παράθυρο του αυτοκινήτου δε φαινόταν το πρόσωπό του, αλλά μια τραγική μάσκα. . . Με μια λέξη, δεν μπορούσα να μην βγω στην πλατεία.
Η Λαρίσα Μπογκοράζ και οι σύντροφοι της βρήκαν να διαμαρτυρηθούν στην Κόκκινη πλατεία στη Μόσχα. Μετά τη διαμαρτυρία τους στην Αγία Πετρούπολη πάνω στα φημισμένα άλογα της πόλης εμφανίστηκε η επιγραφή που είχε κάνει ο Ίγκορ Μπογκουσλάβσκι: «Μπρέζνιεφ, έξω από την Τσεχοσλοβακία!» Τον συνέλαβαν και τον καταδίκασαν σε 3ετή φυλάκιση. Πέντε ακτιβιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων και ο στρατηγός Πιότρ Γκριγκορένκλο, παρέδωσαν στην πρεσβεία της Τσεχοσλοβακίας επιστολή υποστήριξης στον Αλεξάντρ Ντούμπτσεκ. Από τα αρχεία της Κ. Ε. του ΚΚΣΕ έγιναν γνωστά και άλλα στοιχεία. Ιδού τι ανέφερε ο υπουργός Εσωτερικών Στσεκολόφ στον Μπρέζνιεφ:
«Στις 23 και 24 Αυγούστου 1968 έγιναν διάφορα περιστατικά. Ο κάτοικος της πόλης Λουγκάνσκ Μπελιάγιεφ φώναξε στο δρόμο «Κάτω τα σοβιετικά στρατεύματα κατοχής της Τσεχοσλοβακίας! Ελευθερία στον Σβόμποντα!» Ο Μπελιάγιεφ συνελήφθηκε. Στο Τσερνίγκοφ σε ένα τοίχο γράφτηκε «Κάτω τα χέρια από τη Τσεχοσλοβακία. Ζήτω η Δημοκρατία!» Ο φοιτητής του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου της Μόσχας Καράσεφ Β. Ι. ξεκίνησε τη συλλογή υπογραφών των φοιτητών με αίτημα την έξοδο των στρατευμάτων από την Τσεχοσλοβακία. Ι Καράσεφ στάλθηκε στο ψυχιατρείο».
Ο κάτοικος της περιοχής της Μόσχας Βαλέρι Λουκάνιν κάρφωσε ένα πλακάτ διαμαρτυρίας στο παράθυρο του διαμερίσματός του. Καταδικάστηκε σε 10 χρόνια κάθειρξη. Κάποιος πέταξε φυλλάδια στο θέατρο Οπερέτας κατά της καταστολής της «Άνοιξης της Πράγας». Διαμαρτυρήθηκαν οι διάσημοι Ρώσοι, Ροστροπόβιτς, Καπίτσα, Σολζενίτσιν, Αχμαντούλινα, Μπρόντσκι, Αξιόνοφ.
Ο σημερινός Μεσολαβητής για τα ανθρώπινα δικαιώματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Λουκίν εκείνες τις ημέρες εργαζόταν στην Πράγα, στη σύνταξη του περιοδικού «Προβλήματα ειρήνης και σοσιαλισμού». Είχε εκφράσει ανοιχτά τη διαμαρτυρία του κατά της εισβολής και του στέρησαν το δικαίωμα παραμονής. Ο ειδικός απεσταλμένος της εφημερίδας «Ιζβέστια» Μπορίς Ορλόφ αρνήθηκε να ετοιμάσει κείμενο για το πώς για δεύτερη φορά ο Σοβιετικός στρατός «απελευθέρωσε» την Τσεχοσλοβακία. Απελάθηκε από την Πράγα με «λερωμένο» το επαγγελματικό του μητρώο. Στο Ινστιτούτο Ρωσικής Γλώσσας στη συνέλευση για την υποστήριξη της εισβολής των στρατευμάτων στην Τσεχοσλοβακία σηκώθηκαν άνθρωποι και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον της. Τέτοια περιστατικά μπορούμε να αναφέρουμε πολλά. Οι σοβιετικοί άνθρωποι δεν ήταν όλοι ίδιοι . . .

* Η άποψη της Σύνταξης μπορεί να μη συμπίπτει με την άποψη του/της αρθρογράφου.