Ό πατερικος λόγος, αν καί φαίνεται να μίλησε τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού, σήμερα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει απαντήσεις στααγωνιώδη υπαρξιακά ερωτήματα των κοινωνιών.
Δηλαδή ποσό επίκαιρος είναι ό πατερικός λόγος;
Προτού προσχωρήσω στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δηλαδή εδώ καί περισσότερα από πενήντα χρόνια, ένας από τουςορθοδόξους θεολόγους ό όποιος με ένέπνευσε ιδιαίτερα, ήταν ό πατήρ Γεώργιος Φλωρόφσκυ.
Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα το πρόγραμμα του "νεοπατερική σύνθεση" καί διαβάζοντας τονεπηρεάστηκα από την επιθυμία να ωθήσω τη ζωή μου στη σπουδή καί διδασκαλία των Πατε'ρων, το οποίο καί έκανα.
Πρόκειται όμως για ένα νόμιμο καί αναγκαίο ερώτημα.
Οί Πατέρες έζησαν χίλια πεντακόσια έως δυο χιλιάδες χρόνια στο παρελθόν, ζούσαν σε ένα πολύ διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον.
Τί έχουν να μας πουν σήμερα;
Κατ' αρχάς, ό πατήρ Γεώργιος Φλωρόφσκυ επέμενε ότι οφείλουμε να μελετούμε τους Πατέρες όχι αρχαιολογικά, απλά ως φωνές τουαπώτερου παρελθόντος.
Όφείλουμε να προσεγγίζουμε τους Πατέρες ως συγχρόνους μας.
Δεν είναι αρκετό απλώς να επαναλαμβάνουμε το τί είπαν οι Πατέρες.
Όφείλουμε να αναρωτιόμαστε τί θα είχαν να πουν για τα σύγχρονα προβλήματα, εάν ζούσαν στην εποχή μας.
Κατά συνέπεια, πρόκειται περί ενός λεπτού ερμηνευτικού εγχειρήματος, το να είναι κανείς πιστός στο πνεύμα των Πατέρων, άλλ' ωστόσο να το ερμηνεύει ως ζών πνεύμα· να έπικαιροποιεί τονπατερικό λόγο.
Κατά συνέπεια, πρόκειται περί ενός λεπτού ερμηνευτικού εγχειρήματος, το να είναι κανείς πιστός στο πνεύμα των Πατέρων, άλλ' ωστόσο να το ερμηνεύει ως ζών πνεύμα· να έπικαιροποιεί τονπατερικό λόγο.
Με συνέχει ακόμη μια φράση πού χρησιμοποιούσε ό πατήρ Γεώργιος Φλωρόφακυ.
Μιλούσε περί της αποκτήσεως του «νου» των Πατέρων.
Καί πιστεύω πώς στα ελληνικά ή καλύτερη λέξη για να αποδώσει τη λέξη "νους"είναι η λέξη "φρόνημα"· ο τρόπος σκέψης.
Δεν είναι αρκετό να επαναλαμβάνουμε απλά τα λόγια των Πατερών.
Δεν είναι αρκετό να επαναλαμβάνουμε απλά τα λόγια των Πατερών.
Οφείλουμε να εισχωρήσουμε στο εσώτερο πνεύμα τους.
Καί μιαβασική σκέψη για το πατερικό φρόνημα είναι ή έξης.
Για τουςΠατέρες δεν υφίσταται διάκριση μεταξύ θεολογίας καί προσευχής,μεταξύ δόγματος καί πνευματικότητος.
Στή σύγχρονη ακαδημαικήθεολογία κάνουμε τέτοιες διακρίσεις.
Έχουμε τη συστηματικήθεολογία άφ' ενός, καθώς επίσης ομιλητική, ποιμαντική καί ηθικήθεολογία κ.ο.κ. Αυτοί δεν είναι πατερικοί όροι.
Εάν πρόκειται να κατανοήσουμε τους Πατέρες, οφείλουμε νααναγνωρίσουμε ότι ή προσέγγισή τους ήταν ενωτική, ολιστική.
Καί ακριβέστατα, ή θεολογία καί ή προσευχή είναι κατ' ούσίαν ενωμένεςόπως συνήθιζαν να λέγουν οί Πατέρες της ερήμου, "θεολόγος είναιεκείνος που προσεύχεται καί εάν προσεύχεσαι εν άληθεία, είσαιθεολόγος".
Συνεπώς, εάν μελετούμε τους Πατέρες, μας λέει ό πατήρ Φλωρόφσκυ,καί πιστεύω ότι έχει δίκαιο, τότε οφείλουμε να τους ρωτάμε ωςσυγχρόνους μας καί να κατανοούμε πώς δεν υφίσταται αληθινήθεολογία ή οποία δεν συνδέεται με την προσευχή.
Ως εκ τούτου, πιστεύω ότι εάν εφαρμόσουμε αυτά τα κριτήρια στησπουδή των Πατέρων, θα δυνηθούμε να έχουμε μια ζώσα πατερικήθεολογία, ή οποία θα προσφέρει λόγους με νόημα στο σύγχρονοκόσμο μας. Αλλ' οφείλει να μην είναι απλά αρχαιολογική καίακαδημαϊκή. Όφείλει να είναι ζώσα.
Επίσης, οφείλουμε να λάβουμεύπόψιν μας ότι οι Πατέρες αρύονταν από τη φιλοσοφική καίεπιστημονική σκέψη της εποχής τους, ώστε, εάν θέλουμε να είμαστε-ως ορθόδοξοι- πατερικοί θεολόγοι, οφείλουμε επίσης να είμαστεανοικτοί στίς αντιλήψεις της σύγχρονης επιστήμης καθώς επίσης καίστα κινήματα της σύγχρονης δυτικής φιλοσοφίας.
Αυτός ήταν ότρόπος με τον όποίο θεολογούσαν οι Πατέρες στην εποχή τους καίκατά συνέπεια, προσωπικά, ή ιδέα μιας νέας πατερικής σύνθεσηςπροϋποθέτει ένα άνοιγμα στη σύγχρονη σκέψη.
Παρόλα αυτά είναι δυνατόν να βρούμε στους Πατέρες κατευθυντήριεςγραμμές, οί όποιες θα μας βοηθήσουν να συνδιαλεχθοϋμε με τοσύγχρονο κόσμο.
Από συνέντευξη του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Διοκλείας κ.κ.Καλλίστου Γουέαρ στον π.Γ.Κανάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου