Ἀπόσπασμα ἀπό τήν Μελέτη: Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου, Ἡ ἀνθρωπολογία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου.
Ταπείνωση
«Μάθετε ἀπ΄ ἐμοῦ͵ ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ͵ καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν»[1]εἶπε ὀ Κύριος. Ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ ὁδός γιά τήν ἀληθινή θεραπεία καί τήν ἀληθινή ἀνάπαυση. Ἡ πραότητα καί ἡ ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ ὅταν βιωθοῦν ἀπό τόν σύγχρονο, ἄρρωστο, ἀνειρήνευτο καί γεμάτο ἄγχος, φοβίες καί ἀνασφάλειες ἄνθρωπο, τόν ἀναπαύουν, τόν ξεκουράζουν, τόν ἀνακουφίζουν, τόν καθιστοῦν ὑγιῆ, ἀληθινά μακάριο. Ἡ ταπείνωση εἶναι ἡ ὁδός γιά τήν ἀλήθεια. Ὁ ἐγωισμός μπερδεύει τόν ἄνθρωπο καί τόν ὁδηγεῖ στίς αἱρέσεις. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν βρῆκε τήν ἀλήθεια δηλ. τήν ταπεινοφροσύνη καί τήν ταπείνωση, μοιάζει μέ τόν ἄνθρωπο τῶν σπηλαίων διότι ζεῖ στό ὑπαρξιακό σκοτάδι. Ἄν δέν ταπεινωθεῖ ὁ ἄνθρωπος, δέν μπορεῖ νά μετανοήσει· ἑπομένως δέν μπορεῖ καί νά σωθεῖ, διότι ἡ ἀμετανοησία εἶναι ἡ «βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», γιά τήν ὁποία ὁ Κύριος εἶπε ὅτι δέν συγχωρεῖται[2].
Ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος: «Ἡ κυριότερη προϋπόθεση ,γιά νά ἀντιληφθεῖ καί νά διακρίνει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀλήθεια, εἶναι ἡ ταπείνωση. Ὁ ἐγωισμός σκοτίζει τό νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τόν μπερδεύει, τόν ὁδηγεῖ στήν πλάνη, στήν αἵρεση. Εἶναι σπουδαῖο νά κατανοήσει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀλήθεια. Παλαιά οἱ ἄνθρωποι, πού ἦταν σέ μία κατάσταση πρωτόγονη, δέν εἶχαν οὔτε σπίτια οὔτε τίποτα. Μπαίνανε μές στίς σπηλιές χωρίς παράθυρα, κλείνανε καί τήν εἴσοδο μπροστά μέ πέτρες καί μέ κλαδιά, ὥστε νά μήν μπαίνει ὁ ἀέρας. Δέν καταλάβαιναν ὅτι ἔξω ὑπάρχει ἡ ζωή, τό ὀξυγόνο. Μές στή σπηλιά ὁ ἄνθρωπος φθείρεται, ἀρρωσταίνει, καταστρέφεται, ἐνῶ ἔξω ζωογονεῖται. Μπορεῖς νά καταλάβεις τήν ἀλήθεια; Τότε εἶσαι στόν ἥλιο, στό φῶς, βλέπεις ὅλα τά μεγαλεῖα· ἀλλιῶς εἶσαι σέ μιά σπηλιά σκοτεινή»[3].
Ταπείνωση εἶναι ἡ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Ὁ ταπεινός δέν ταράζεται ποτέ ἀλλά τά δέχεται ὅλα μέ εὐχαριστία. Ἡ τέλεια ἐμπιστοσύνη στόν Θεό ταυτίζεται μέ τήν ταπείνωση. Ἔλεγε ὁ Γέροντας:
«Ἡ τελεία ἐμπιστοσύνη στά χέρια τοῦ Θεοῦ- αὐτή εἶναι ἡ ἁγία ταπείνωση. Ἡ τέλεια ὑπακοή στόν Θεό χωρίς ἀντίρρηση, χωρίς ἀντίδραση, ἔστω κι ἄν ὁρισμένα πράγματα φαίνονται δύσκολα καί παράλογα. Τό ἄφημα στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Αὐτό πού λέμε στήν Θεία Λειτουργία τά λεγει ὅλα: «πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα»[4].Τό ἴδιο καί ἡ εὐχή πού λέγεται μυστικά ἀπ' τόν ἱερέα: «Σοί παρακατιθέμεθα τήν ζωήν ἡμῶν ἅπασαν καί τήν ἐλπίδα, Δέσποτα φιλάνθρωπε, καί παρακαλοῦμέν Σε καί δεόμεθα καί ἱκετεύομεν...»[5]. Σ' Ἐσένα, Κύριε, τά ἀφήνομε ὅλα. Αὐτή εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡ ἁγία ταπείνωση. Αὐτή μεταμορφώνει τόν ἄνθρωπο. Τόν καθιστᾶ θεάνθρωπο»[6].
Ὁ ταπεινός καί ὁ ἀγαπῶν γίνεται ἀληθινά ἐλεύθερος. Ἡ πολλή στενοχώρια γιά τό κάθε τί πηγάζει ἀπό τόν πολύ ἐγωισμό. Ὁ Γέροντας Πορφύριος τόνιζε ὅτι ἀληθινά ἐλεύθερος εἶναι ὁ ταπεινός καί ὁ ἔχων ἀγάπη. Ἔλεγε: «Ὅταν ὑπάρχει ταπείνωση δέν ὑπάρχει κατάθλιψη. Ὁ ἐγωιστής στενοχωριέται πολύ μέ τό καθετί. Ὁ ταπεινός εἶναι ἐλεύθερος καί ἀνεξάρτητος ἀπ' ὅλους κι ἀπ' ὅλα. Αὐτό γίνεται μόνο μέ τήν ἕνωση μέ τόν Χριστό. Ὅλες οἱ αἰσθήσεις νά λειτουργοῦν σύμφωνα μέ τόν νόμο τοῦ Κυρίου. Νά εἶστε ἕτοιμοι νά κενωθεῖτε στόν ὁποιονδήποτε. Αὐτό εἶναι ἐλευθερία. Ὅπου ἀγάπη, ἐκεῖ ἐλευθερία. Ζώντας μέσα στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ζεῖτε μέσα στήν ἐλευθερία»[7].
Μέ τήν ἁγία ταπείνωση, ἔλεγε ὁ Γέροντας, ζοῦμε τόν Θεό καί τά μυστήριά Του, τήν θεία Του Πρόνοια, τήν πανταχοῦ παρουσία Του. Ὁ Θεός μας, κατά τήν ἔκφρασή τοῦ Γέροντα, εἶναι πολύ Ταπεινός καί Μυστικός. Στούς φίλους Του πού εἶναι ταπεινοί καί μυστικοί ἀποκαλύπτει τόν Ἑαυτό Του, καθώς καί τά μυστικά Του. Ἡ ζωή τῶν ταπεινῶν εἶναι ἕνα συνεχές μυστικό πανηγύρι χαρᾶς καί μακαριότητος. Ὁ Κύριος ὡς «Θεός ἐν μέσῳ Θεῶν»[8] τρυφᾷ «μετά τῶν υἱῶν τῶν ἀνθρώπων». Ὁ Γέροντας, μιλώντας γιά τή χριστιανική ζωή, ἔλεγε αὐτό ποῦ ζοῦσε: «Εἶναι μία πανήγυρις (ἐνν. ἡ χριστιανική ζωή) καί τό κέντρο ὅλης τῆς χαρᾶς εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Τί εἶναι ἀκριβῶς, δέν μποροῦμε στό βάθος νά τό καταλάβομε, διότι ὁ Θεός εἶναι πολύ μυστικός, ἀλλά ὑπάρχει παντοῦ. Θεό ζοῦμε, Θεό ἀναπνέομε, ἀλλά δέν μποροῦμε νά αἰσθανθοῦμε τό μεγαλεῖο Του, τήν πρόνοιά Του. Συχνά κρύβει τίς ἐνέργειες τῆς θείας Του προνοίας. Ὅταν ὅμως ἀποκτήσομε τήν ἁγία ταπείνωση, τότε τά βλέπομε ὅλα κι ὅλα τά ζοῦμε· ζοῦμε τόν Θεό ὁλοφάνερα κι αἰσθανόμαστε τά μυστήριά Του. Τότε πιά ἀρχίζομε νά Τόν ἀγαπᾶμε. Κι αὐτό εἶναι κάτι πού τό ζητάει Ἐκεῖνος. Εἶναι τό πρῶτο πού ζητάει γιά τή δική μας εὐτυχία, ὅπως λέει: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καί ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καί ἐν ὅλῃ τῇ διάνοίᾳ σου· αὕτη ἐστί πρώτη καί μεγάλη ἐντολή» (Ματθ. 22, 37-38)»[9].
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://hristospanagia3.blogspot.com/
Ἀπόσπασμα ἀπό τήν Μελέτη: Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου, Ἡ ἀνθρωπολογία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου.
[1] Ματθ. 11, 29.
[2]Μαρκ. 3, 28-29: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι πάντα ἀφεθήσεται τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων͵ τὰ ἁμαρτήματα καὶ αἱ βλασφημίαι ὅσα ἐὰν βλασφημήσωσιν· ὃς δ΄ ἂν βλασφημήσῃ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον οὐκ ἔχει ἄφεσιν εἰς τὸν αἰῶνα͵ ἀλλὰ ἔνοχός ἐστιν αἰωνίου ἁμαρτήματος».
[3] Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, σελ. 211 (Β΄ἔκδοση). Καί συνεχίζει ὁ Γέροντας:« Φῶς καί σκότος. Ποιό εἶναι τό πιό καλό; Νά εἶσαι πρᾶος, ταπεινός, ἥσυχος, νά ἔχεις μέσα σου ἀγάπη ἤ νά εἶσαι νευρικός, στενόχωρος, νά διαπληκτίζεσαι μέ τούς πάντες; Ἀσφαλῶς τό ἀνώτερο εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἡ θρησκεία μας ἔχει ὅλ' αὐτά τά καλά καί εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὅμως πολλοί πᾶνε σέ κάτι ἄλλο. Ὅσοι ἀρνοῦνται αὐτή τήν ἀλήθεια, εἶναι ἄρρωστοι ψυχικά. Εἶναι σάν τά ἄρρωστα παιδιά, πού, ἐπειδή τούς ἔλειψαν οἱ γονεῖς ἤ χώρισαν ἤ μάλωσαν, ἔγιναν ἀπροσάρμοστα. Καί στίς αἱρέσεις πᾶνε ὅλοι οἱ μπερδεμένοι. Μπερδεμένα παιδιά μπερδεμένων γονέων. Ὅμως ὅλοι αὐτοί οἱ μπερδεμένοι καί ἀπροσάρμοστοι ἔχουν ἕνα σθένος καί μιά ἐπιμονή καί κατορθώνουν πολλά πράγματα. Ὑποτάσσουν τούς νορμάλ καί τούς ἥσυχους ἀνθρώπους, διότι ἐπηρεάζουν καί ἄλλους ὁμοίους τους καί ὑπερτεροῦν καί στόν κόσμο, γιατί αὐτοί εἶναι πιό πολλοί καί βρίσκουν ὁπαδούς. Ὑπάρχουν κι ἄλλοι, πού, ἐνῶ δέν ἀρνοῦνται τήν ἀλήθεια, ἐν τούτοις εἶναι μπερδεμένοι κι ἄρρωστοι ψυχικά. Ἡ ἁμαρτία κάνει τόν ἄνθρωπο πολύ μπερδεμένο ψυχικά.Τό μπέρδεμα δέν φεύγει μέ τίποτα. Μόνο μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ γίνεται τό ξεμπέρδεμα. Τήν πρώτη κίνηση τήν κάνει ὁ Χριστός. «Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες...» (Ματθ. 11, 28). Μετά ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἀποδεχόμαστε αὐτό τό φῶς μέ τήν ἀγαθή μας προαίρεση, πού τήν ἐκφράζουμε μέ τήν ἀγάπη μας ἀπέναντί Του, μέ τήν προσευχή, μέ τή συμμετοχή στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, μέ τά μυστήρια». (ὅ. π. 211-2)
[7] Ὅ. π. σελ. 308.
[8] Πρβλ. Ἁγ. Γρηγορίου Θεολόγου, ΤL G, Work #048 36.365.17 «ἐκλάμψουσιν οἱ δίκαιοι ὡς ὁ ἥλιος͵ ὧν ἵσταται ὁ Θεὸς ἐν μέσῳ͵ θεῶν ὄντων καὶ βασι λέων͵ διαστέλλων καὶ διαιρῶν τὰς ἀξίας τῆς ἐκεῖθεν μακαριότητος».
[9] Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, σελ. 241.
Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.
http://hristospanagia3.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου